Chào tất cả các anh chị! Như đã gợi ý thì hôm nay tôi sẽ phân tích ca khúc “Một ngày như mọi ngày ” của Trịnh Công Sơn qua tiếng hát ngọt ngào mà say đắm này, Chị Ngọc Lan.
Xin lỗi các anh chị trứơc nha, vì tôi không phải là một nhà văn hay nhà thơ gì cả nên có lẽ lời văn không thuyết phục lắm.Nhưng bù lại là tấm lòng của tôi viết ra( vừa phân tích vừa nghe bài hát này luôn).
Nếu phân tích một bài nào đó thì biết đựơc hòan cảnh sáng tác của nó thì sẽ làm cho người đọc cảm thấy thích thú và thuyết phục hơn. Tuy tôi không biết rõ hoàn cảnh sáng tác nhưng tiếng hát Ngọc Lan đã giúp tôi hiểu đựơc những lời tâm sự của Cô, của Tác giả và chính bản thân mìn thì bài hát” Một ngày như mọi ngày ” là một trong số đó.
Nghe tên bài hát” Một ngày như mọi ngày” chúng ta liên tưởng đến một lời nói vu vơ, như cách sống cho qua, làm việc cho qua, ngày nào cũng như ngày nấy, cái nào cũng như cái nấy. Nhưng khi biết bài hát này là của NS Trịnh Công Sơn, một nhạc sĩ lớn nhất Việt Nam thì chúng ta sẽ nghĩ khác rằng “có lẽ trong tựa đề bài hát có gì bí ẩn nào đó để mình tìm hiểu rõ hơn”-đúng phong cách viết nhạc của Trịnh Công Sơn.
Một ngày như mọi ngày, anh trả lại đời tôi
Một ngày như mọi ngày, ta nhận lời tình cuối
Một ngày như mọi ngày, đời nhẹ như mây khói
Một ngày như mọi ngày, mang nặng hồn tả tơi
Nghe bốn câu hát đầu tiên này chúng ta thật sự hiểu gì về bài hát, tâm sự của tác giả, của Ngọc Lan , của “anh” và của ”ta”? Một ngày như mọi ngày chúng ta tạm hiểu là ngày nào cũng như ngày nấy, mọi việc đều như nhau. “Anh trả lại đời tôi”,”ta nhận lời tình cuối”đây có lẽ là cặp tình nhân “chia tay”, ngừơi con trai nói lời yêu chương cuối cùng với người con gái. Người con gái đã nhận đựơc “lời tình cuối” thì ắt hẳn đây là một sự “chia tay” có khúc mắc. Với giọng hát ngọt ngào, nồng thắm cô đã trình bày hai câu này thật sâu sắc mà bùi ngùi , tiếc nuối.” Một ngày như mọi ngày” cô đã hát như là một ngày dài , mà trong những ngày dài đó chính là những sự ngọt ngào của cặp tình nhân giống như cô đã chia sẽ qua giong hát của mình. “Anh trả lại đời tôi”,”ta nhận lời tình cuối” sao mà nghẹn ngào , nức nở đến như thế, cô đã ca nhấn mạnh từ “nhận” và từ “cuối” cô lại kéo dài ra là vì sao? “Cuối” là sự kết thúc cô phải ca dứt khoát nhưng ngược lại cô lại kéo dài và ngân lên vì “cuối “ đó không phải là “cuối cùng” mà là “cuối” cụôc đời. Và đặc biệt có sự khác biệt rỏ của “trả” và”nhận” .“Đời nhẹ như mây khói” có phải là ngừơi con trai đã bớt đi một gánh nặng đó là người con gái, nhưng người con gái lại “mang nặng hồn tả tơi” buồn rầu, đau khổ,”hồn” đựơc định nghĩa như là một thứ gì đó bay bỗng nhẹ nhàng nhưng tác giả đã khơi thêm hai từ “tả tơi” làm cho hồn bị rời rạc không có định kiến, suy nghĩ gì đựơc chỉ biết buồn rầu, đau khổ. Từ “nhẹ” và “nặng” đối lập nhau về hình thức nhưng từ “nhẹ” đó chỉ dành cho người con trai, hi vọng người con gái nhẹ nhõm nhưng người con gái lại “nặng” “hồn tả tơi”. Bằng tấm lòng mình NL đã diễn tả thật nhẹ nhàng và bay bỗng như khói trắng nhưng ngược lại cô cũng đã diễn tả hết sức rõ nét của “nặng” và” tả tơi”.
Một ngày như mọi ngày, nhớ mặt trời đầu môi
Một ngày như mọi ngày, đau nặng từng lời nói
Một ngày như mọi ngày, từng mạch đời trăn trối
Một ngày như mọi ngày, đi về một mình tôi
Bốn câu tiếp theo đựơc diễn tả như là một nỗi buồn miên man da diết, tạo nên một sự đau khổ, buồn tênh mà âm thầm trong lặng lẽ. Cô gái nhớ lại những kĩ niệm đẹp “nhớ mặt trời đầu môi” mặt trời ở đây chính là những nụ cười,lời nói “yêu” trao nhau thắm thiết, nhưng hiện tại thì cô gái “đau nặng từng lời nói” lời nói đó là “lời tình cuối”, có câu lời tình cuối là tình xót xa, và lời nói này cũng đã đựơc Ngọc Lan trình bày qua bài hát “Tình cuối xót xa” nên cô rất hiểu thế nào là lời tình cuối nên bài hát thể hiện hết sức diễn cảm, đầy ấp những tâm sự của một ngừơi con gái khi chia tay ngừơi yêu. Những ngày còn lại là những ngày đau khổ, đớn đau của cô gái khi đựơc tác giả biểu hiện rất riêng của mình qua “từng mãnh đời trăn trối” và bây giờ chỉ còn một mình cô gái thui thủi một mình nhớ lại những kĩ niệm chiều mưa êm ái “đi về một mình tôi.

Những sông trôi âm thầm
Đám rong rêu xếp hàng
Những mặt đường nằm câm
Những mặt người buồn tênh

Sóng đong đưa linh hồn
Có mưa quanh chỗ nằm
Mãi một đời về không
Trong chập chùng thác nguồn
Đây là đoạn điệp khúc mà tôi xem là hay nhất và chủ chốt của bài hát. Thực sự mà nói giọng của NL trình bày đoạn này hay đến khó tả, khó mà diễn tả lại thành lời đựơc. Sông đựơc biểu hiện là một sự nhẹ nhàng và tinh khiết, sông ở đây chính là nứơc mắt của con ngừơi. Rong rêu là một màu xanh của sự sống, rong rêu ở đây đựơc hiều như là hai dòng người đứng xếp hàng và đi, đi về nơi họ cần phải đi và trên gương mặt họ là hai dòng nứơc mắt rớt xuống đôi má, đôi môi ngậm ngùi, nức nở. Con đừơng như mọi khi thì lúc nào cũng có tiếng ngựa, xe chạy và tiếng ngừơi đi đừơng rộn rã tấp nập nhưng ngày hôm nay con đường đó lại im lắng dành riêng cho hai dòng người đi qua.”Những mặt người buồn tênh” gợi mở cho chúng ta biết hình ảnh trứơc mắt đó chính là hai dòng người buồn bã khóc đi trên con đường im vắng. Chúng ta có thể biết đựơc đây chính là tiễn người về với nơi người đã sinh ra. Bỗng dưng nói câu này ra làm tôi nhớ đến lúc tiễn đưa Ngọc Lan về nơi yên nghĩ cuối cùng quá. Khi bắt đầu vào cuồn VCD thì tiếng hát của NL với bài “ Cát Bụi” cũng của NS Trịnh Công Sơn. Ôi! Nghe sao mà não nùng mà tha thiết, đau buồn và thương tiếc cho số phận hồng nhan mà bạc mệnh!!! Trở lại với bài hát này đây là hình ảnh đám tang của thời xa xưa đầy tình người chứ không như đám tang của những nhà bây giờ kèn trống inh ỏi làm mất đi sự uy nghi buồn tẻ trong tang lễ.
Sóng bắt nguồn từ nứơc sông, chúng ta cũng biết những cơn sóng có thể làm rát khi vỗ mạnh vào người chúng ta. Ở đây là một sự sáng tạo đầy thông minh mà chân tình của TCS cũng như giọng hát NL thay mặt người con gái đó đã nói lên những gì mà TCS muốn viết. Sóng chính là nước mắt khi tràn ra nhiều làm tan nát lòng của người tiễn đưa làm “nứơc” từ trên ma rơi xuống ngôi mộ nhiều đựơc tác giả ẩn dụ thành mưa rất đặc sắc. Và chúng ta đã biết người con trai chính là người nằm dưới ngôi mộ kia, và cô gái chính là người nhận đựơc “lời tình cuối” mà ôm ấp những kĩ niệm đẹp phải tuôn ra những dòng nứơc mắt trở thành “mưa” tạo nên một khung cảnh buồn êm ái. Ngừơi con gái chỉ biết ôm cụôc đời buồn tênh còn lại khi ngừơi yêu đã ra đi về cõi vĩnh hằng và con đường của cô bứơc là những khổ đau, đầy chông gai, không êm ái khi mất ngừơi yêu. Tôi không thể nào diễn tả đựơc cái hay của câu cuối trong điệp khúc khi NL trình bày, phải nói rất hay, rất hay, nó như dự báo trứơc cụôc đời của NL là cụôc đời của cô có lúc cũng “chập chùng” như cô gái trong bài hát vậy. Và không may điều đó là sự thật , cô phải làm bao nhêiu ngừơi tiếc nuối khi cô ra đi về nơi đã trồng cho con người một bông hoa tuyệt đẹp mang tên NGỌC LAN, và bông hoa đó vẫn mãi mãi sống trong lòng mọi người.
Nghiệm lại từ đầu bài hát tới giờ thì chúng ta sẽ thấy đựợc cái niềm yêu thương của ngừoi đàn ông dành cho cô gái. Anh đã đóng vai phụ bạc nhưng phụ bạc đó đã làm cô gái đau khổ và càng thương anh ta vì anh là người chung thủy và thương người yêu, vì cô gái là người vị tha, chia sè, hiểu đựơc ngừời yêu của mình và cô cũng là người hết mực chung tình.
Một ngày như mọi ngày, đi về một mình tôi
Một ngày như mọi ngày, quanh đời mình chợt tối
Một ngày như mọi ngày, giọng buồn lên tiếp nối
Một ngày như mọi ngày, xe ngựa về ngủ say

Một ngày như mọi ngày, anh trả lại đời tôi
Một ngày như mọi ngày, xếp vòng tay oan trái
Một ngày như mọi ngày, từng chiều lên hấp hối
Một ngày như mọi ngày, bóng đổ một mình tôi
Tiếp theo là sự ra về của mọi người sau khi đã rơi những dòng” mưa” xuống ngôi mộ của anh. Riêng chỉ còn lại một ngừơi đó chính là cô gái, và cô âm thầm đi về trên con đừơng dấu yêu cũ chứa đầy kĩ niệm đẹp mà cô đã giữ sâu trong lòng. Nỗi lòng của cô chỉ có anh mới hiểu đựơc: cô chỉ yêu mình anh và xem anh như là người đàn ông duy nhất trong lòng mình”quanh đời mình chợt tối”. Cô vẫn nhớ mãi “lời tình cuối” của anh chàng qua”giọng buồn lên tiếp nối”. Thời gian qua đi màn đêm xuống dần xe ngựa cũng đã ngủ nhưng chỉ còn cô ngồi mãi dứơi ánh trăng, trong bầu tâm sự của mình.
Và trên con đường đến ngôi mộ của chàng ,cứ xoay vòng, ngày nào cũng như ngày nấy cứ mỗi chiều xuống cũng có báng dáng của một người con gái ngồi bên mộ chàng, xếp xòng đôi bàn tay như rất ngậm ngùi , trắc ẩn. Nhưng mỗi buổi chiều đó cô gái vẫn than trách là sao ông trời mau sụp tối quá nàng còn nhiều điều muốn nói với anh. Và cứ thế cô gái âm thầm lặng lẽ đi về một mình trong không gian yên tĩnh chiều buồn này…
Bài hát đựơc lập lại hai lần và trong khúc dạo nhạc rất tuyệt nó giống như câu trả lời của anh dành cho cô gái rằng anh vẫn yêu em… Và thôi giọng hát của NL đã khơi lên hết tâm sự của cô gái lẫn chàng trai hòa cùng phong cảnh thiên nhiên làm cho bài hát thêm phần xúc động và nuối tiếc cho người nghe, và nghe là muốn nghe mãi không thôi cũng như bước chân của cô gái lúc nào cũng đi theo một lối mòn đến ngôi mộ cho ngừời yêu mình.
Bây giờ chúng ta có thể hiểu đựơc ý nghĩa “một ngày như mọi ngày” là gì rồi, đó chính là tâm sự của cô gái ngày nào cũng giống nhau cô chung tình, cô thăm mộ anh rồi lặng lẽ đi về một mình và ngôi mộ đó cũng hiểu thấu lòng của cô gái cứ nằm yên đó và tâm sự, tâm sự mỗi ngày với cô…
Đó là những dòng tâm sự của tôi viết về bài hát này theo giọng hát của Ngọc Lan. Có lẽ có những cách giải thích và hiểu khác nhau về bài hát, nhưng đây chính là những gì tôi hiểu đựơc sau nhiều năm suy nghĩ, nghe bằng con tim của mình. Các anh chị có cho rằng bài hát nằm trong số bài hát tiêu biểu nhất của Nhạc sĩ lớn nhất Việt Nam đựơc trình bày bởi giong ca bậc nhất thì sản phẩm đó có phải là hay nhất không????????
Tiếp theo kỳ sau tôi sẽ phân tích tiếp bài “Vết thương cuối cùng” của tác giả Nguyễn Văn Điển cũng do Ngọc Lan trình bày. Mong các anh chị cho nhận xét chính xác nha. Cám ơn các anh chị đã đọc bằng con tim của mình.
[email protected]