Khi lệnh trú ẩn tại gia (shelter in place) bắt đầu vào giữa tháng Ba, tôi đã không thấy việc phải cách biệt với bên ngoài là điều quá sức chịu đựng. Trái lại, tôi bỗng dưng có được một khối thời giờ to rộng để làm vô số những việc mà tôi không thể làm trước đó. Tôi đã dành ra nhiều ngày, nhiều buổi sáng và buổi chiều ngoài vườn, để nhổ sạch đám cỏ dại mọc chen chúc giữa những bụi Hồng đã từng rất xinh đẹp ngát hương, cắt tỉa cho hết những cành hoa Lài, hoa Giấy, hoa Tử Đằng quấn quanh tường cột. Những đám lá khô phủ lớp dọc chân tường từ mùa Thu năm trước cuối cùng cũng được an nghỉ trong những bao rác to kềnh. Tôi đã nhảy cẫng vui mừng khi mảnh vườn nhỏ của mình đã trở về hình dạng cũ. Cũng có khi tôi không làm gì hết, chỉ ngồi hàng giờ trong nhà, nhìn nắng chiều nhạt nhòa dần ngoài song cửa. Tôi thở sâu hơn và đêm ngủ dài hơn. Tôi từ tốn uống trà, thong thả nấu ăn, rồi nghe nhạc đọc sách. Không gặp ai để nói chuyện, tôi dùng Iphone học Pháp văn và học thêm tiếng Tây Ban Nha. Nói đến tiếng Pháp, tôi tìm nghe những bài hát đậm nét Ngọc Lan; Viens m’embrasser, Lui, Avec lui, Joe le taxi, Comment ça va… Cảm thấy cô đang rất gần bên. Có lẽ cô vẫn luôn ở quanh. Tôi đã quên quay lại nên không thấy đôi mắt thân yêu đó vẫn luôn dõi theo.

Cuối tháng Ba, một người bạn gọi bàn chuyên tổ chức sinh nhật cho một người cùng nhóm “chỉ có mấy đứa mình thôi” Tôi vào mạng mua bánh. Đến tiệm tôi ngồi ngoài xe. Cô bán hàng bước ra đặt bánh vào sau xe cho tôi. Tôi cũng gọi phone trước khi đến nhà người bạn và để hộp bánh trước cửa. Tôi áy náy nhưng không làm khác được. Tôi hết sức cẩn thận để bảo vệ tôi và những người chung quanh, nhất là bố.

Đầu tháng Tư, nhận được tin một người bạn qua đời. Tôi mất ngủ nhiều đêm. Tại sao? tại sao? Tôi mới nói chuyện với Robert hai ngày trước đó mà? Hỏi thăm và nhắc nhở Robert phải cẩn thận khi ra ngoài, phải nhớ rửa tay kỹ. Robert nói vẫn khoẻ và sẽ nhớ lời tôi dặn. Sao lại ra đi đột ngột đến vậy? Robert sống một mình. Người con gái duy nhất thỉnh thoảng đến thăm bố. Tôi không liên lạc được với ai, không biết gì hơn. Vào lúc cả thế giới đang rúng động vì bệnh dịch Covid-19, đám tang của Robert chắc cũng vội vã lẻ loi như khi mất. Tôi thầm lặng giã biệt người bạn rất tội nghiệp của tôi, rất tội nghiệp khi còn ở cõi đời này.

Thường là tôi đến nghĩa trang vào buổi sáng. Ngoài việc giới hạn ngày giờ mở cửa, nghĩa trang Chúa Chiên Lành không có gì thay đổi. Cỏ trong khuôn viên nghĩa trang vẫn xanh, gió vẫn rì rào. Cư dân nói đây xem ra rất an vui thanh thản, hoàn toàn miễn nhiễm với dịch bệnh đang hoành hành bên ngoài cánh cổng sắt. Tôi lại nghĩ đến Robert. Có lẽ Robert đã gặp lại vợ, có lẽ họ thong dong hạnh phúc hơn rồi. Vợ Robert mất cùng ngày cùng tháng với chị Ngọc Lan. Tôi muốn tin rằng cả ba đã có dịp quen nhau trong một thế giới đẹp đẽ, không còn đau đớn bệnh tật.

Tháng Năm, nhiều người bắt đầu cuồng chân, bứt rứt. Không xa nơi Ngọc Lan yên nghỉ, ở cuối con đường Beach, người ta biểu tình đòi mở lại bãi biển, công viên, tiệm ăn, quán rượu. Phải được tự do đi lại, nhiều người la lớn. Tự do ăn uống, trượt sóng và leo núi nữa chứ? Đây có phải là nước cộng sản đâu mà cấm đoán đến như vậy? Họ phản ứng đúng y như người chưa hề sống với cộng sản. Riêng tôi vẫn cố thủ trong khoảng không gian nhỏ xíu của mình. Một vài người bất đồng: “chị có lo sợ quá đáng không? Mang mặt nạ, bao tay, đứng cách xa vời vợi. Mỗi năm chẳng phải có cả trăm ngàn người chết vì cảm cúm đó sao? chị đã có quen người nào chết vì Covid-19 chưa?” Nói sao đi nữa, tôi vẫn nghiêm túc làm theo những gì được giới thẩm quyền yêu cầu. Một ngày 2 lần qua TV, tôi xem họp báo của ông thống đốc nói về những biện pháp đối phó với bệnh dịch, sau đó là buổi họp báo của bộ y tế, cập nhật số người mới bị nhiễm bệnh, và số người vừa qua đời trong vòng 24 tiếng đồng hồ. Cuối tháng Năm, tôi trở lại làm việc. Bắt đầu căng thẳng và mệt mỏi.

Tháng Sáu, California bước vào giai đoạn 3 trong việc tiếp tục mở lại những hoạt động kinh tế cũng như xã hội. Nhiều người vẫn còn làm việc ở nhà. Nhiều cơ sở vẫn còn đóng cửa. Vậy mà ngoài đường phố, trên xa lộ đã đông đảo, nhốn nháo. Hai ngày cuối tuần trước khi vào tháng Sáu cũng bùng phát dữ dội những cuộc biểu tình chống kỳ thị mầu da, và cũng tạo cơ hội cho những kẻ phá hoại hôi của, cướp phá. Kỳ thị, nguyên nhân xấu xa gây ra hầu hết các bất công trong xã hội. Kỳ thị chủng tộc, giai cấp, giới tính, tôn giáo, đẹp xấu, thấp cao, mập ốm. Lần này người ta quyết liệt đi tới cùng. Đã quá đủ rồi đấy. Không thể tiếp tục đối xử với chúng tôi như thế. Đám đông tràn về phía trước lôi cuốn theo những người chỉ định đứng ngoài lề, nên ngày càng lớn và tiếng nói ngày càng mạnh. Người ta chen vai sát cánh, có người mang mặt nạ, có người không. Lệnh giới nghiêm bắt đầu lúc 8 giờ tối, rồi lui xuống 5 giờ và 1 giờ ở những khu phố thương mại, nơi mà chủ tiệm đã cố gắng bảo vệ bằng cách bịt kín cửa kính với những tấm gỗ to dầy. Cảnh sát và vệ binh quốc gia dàn thành những bức tường chắn kiến cố ở những địa điểm quan trọng. Không như 3 tháng trước, suốt ngày nghe nói về covid-19, sự tập trung bây giờ là những cuộc biểu tình. Tôi không thể tiếp tục nhìn những bạo động phát hình liên tiếp trên TV hàng phút, hàng giờ, hàng ngày được nữa. Ngay cả những cuộc biểu tình ôn hòa cũng khiến trái tim tôi thổn thức.

Trời đất bắt đầu chuyển sang Hè. Những cơn mưa lạnh cuối Đông đã qua từ lâu. Cả những chiếc lá xanh non mùa xuân cũng đã chuyển sang màu xanh thẫm. Vạn vật không ngừng chuyển động biến đổi. Tôi nghĩ đến Ngọc Lan, một người không hoạt động chính trị. Trái tim cô chỉ hướng về nhân bản và xem đó là kim chỉ nam cho cuộc sống. Nếu còn ở đây, Ngọc Lan sẽ nghĩ gì? Có phải khi hoang mang, khi chỉ thấy màu xám, cứ lắng nghe tiếng nói từ trái tim, và sẽ biết mình nên làm gì. Có phải Ngọc Lan sẽ nói thế.

Mặt trời lên cao. Nắng xuyên qua kẽ lá và rơi xuống thau nước uống của lũ chim. Một chút mặt trời trong nước lạnh. Một chút nắng ấm đầu hè. Một chút hy vọng giữa những hỗn loạn bao quanh. Một chút Ngọc Lan vương vấn giữa những tàng lá xanh, giữa cuộc đời tôi.

06/23/2020.
Thảo

* Un peu de soleil dans l’eau froide. Tựa để cuốn tiểu thuyết của Françoise Sagan